Koło Psychologiczne - komunikacja niewerbalna

Komunikacja niewerbalna

Na ostatnich zajęciach poruszyliśmy temat komunikacji niewerbalnej. To ta część komunikacji, którą przekazujemy innymi środkami niż słowa i jak się okazuje, stanowi aż 93 % komunikatu. Innymi słowy – to co odbieramy od drugiej osoby jest w znacznej mierze zawarte właśnie w komunikatach niewerbalnych. Na początek więc próbowaliśmy wspólnie, intuicyjnie odgadnąć znaczenie niektórych gestów. Okazało się, że większość odczytywała te same gesty w podobny sposób. Komunikacja ta jest bowiem często nieświadoma – cały czas jej używamy, choć często nie potrafimy sami powiedzieć, w jaki sposób jej używamy. Jednak na drodze intuicyjnej często świetnie odczytujemy przekazy w niej zawarte. Dlatego tez jednym z ćwiczeń było obejrzenie fragmentu filmu… bez fonii. Staraliśmy się odczytać uczucia osób, możliwą sytuację jaka zachodzi między bohaterami, a także przewidzieć „co się może stać”.

W zakres komunikacji niewerbalnej wchodzą takie aspekty naszego zachowania jak mimika, spojrzenie, gestykulacja, dotyk oraz głos. Do komunikacji niewerbalnej zaliczyć możemy też zachowanie związane z naszą przestrzenią osobistą, czyli tą niewidzialną sferą nas otaczającą, którą traktujemy jako część naszego ciała. Każdy z nas ma inną wielkość tej przestrzeni, natomiast wszyscy reagujemy obronnie na jej naruszenie - cofamy się, odgradzamy przedmiotami, zrywamy kontakt wzrokowy, czy w ostateczności – kontakt w ogóle.

Innym ciekawym aspektem niewerbalnej komunikacji jest tzw. terytorializm, czyli te wszystkie zachowania, które podejmujemy aby „przywłaszczyć” sobie daną przestrzeń, która prawnie nasza nie jest. Obserwować to możemy choćby na zajęciach, kiedy każdy „rezerwuje” sobie miejsce, kładąc na krześle torebkę, kurtkę czy nawet długopis. Mamy też „nasze” miejsca parkingowe przed pracą czy „nasze” miejsca w autobusie, a kiedy ktoś nam je zajmie, czujemy się nieprzyjemnie, nieswojo, a czasem nawet jesteśmy oburzeni

Istotną właściwością komunikacji niewerbalnej jest jej niejednoznaczność. Dobrze, gdy jesteśmy na to wyczuleni i nie odbieramy danego gestu pochopnie w jednoznaczny sposób. Np. co może oznaczać sytuacja, kiedy nasza koleżanka/kolega nagle milknie w czasie rozmowy? Może to świadczyć m.in. o: serdeczności, złości, zaabsorbowaniu jakąś kwestią, znudzeniu, niepokoju, zamyśleniu, zmęczeniu. Wskazane jest więc zachowanie ostrożności przy reakcji na sygnały niewerbalne. Lepiej po prostu dopytać niż od razu wyciągać pochopne wnioski i interpretacje. Ponadto należy zawsze zwrócić uwagę na kontekst, w którym dany komunikat niewerbalny się pojawia.

Na zajęciach także omówiliśmy znaczenie różnych gestów w różnych kulturach. Oto trzy najpopularniejsze gesty, które w różnych kulturach oznaczają co innego:

1. Kółko- OK dla ludzi Zachodu, „pieniądze” dla Japończyków, „zero” dla Francuzów, zniewaga dla Turków i Brazylijczyków, „gej” w niektórych krajach śródziemnomorskich.

2. Uniesiony kciuk – znak zatrzymywania samochodów przez autostopowiczów, „Dobrze”, OK, „Jeden”, „Wsadź to sobie..”, „Wypchaj się” – w zależności od kręgu kulturowego.

                                                    

3. Znak V – rozpowszechniony gest w Australii, Nowej Zelandii i Wielkiej Brytanii i interpretuje się go jako wulgarne „Odwal się” (wnętrze dłoni zwrócone do wewnątrz). W. Churchill spopularyzował go jako znak zwycięstwa (ang. victory) (wnętrze dłoni skierowane na zewnątrz). W niektórych częściach Europy oznacza również „2”.

Pamiętajmy o tym udając się w podróż do innego kraju

Barbara Zalewska - psycholog